Hôm nay mình thân gửi bài Phân tích " Level IT - Newbie hơn được Level Expert ở điểm nào. Tại sao họ có tiềm năng nhưng phát triển không được như ý trong sự nghiệp ?"

Trước khi đi vào phân tích thì mình cũng chia sẻ thêm 1 chút là ngoài mảng IT nhánh Network Cyber Security ra, thì trước đây mình cũng có "bén duyên" với 2 lĩnh vực khác. Trong đó có lĩnh vực chuyên sâu về Art nhánh Animation| Piano. Bạn nào mà theo dõi mình lâu từ thời Yahoo Blog 360 độ ~2006 --> Google pages --> FB cá nhân ( đã tắt ) chắc cũng có biết.

Sau nhiều năm làm việc, hợp tác với các Nhân tài, chuyên gia của các lĩnh vực không chỉ IT và mảng khác bên ngoài đủ mọi cấp độ từ Beginner --> Expert thì vô tình là mình có được kỹ năng đánh giá và nhìn nhận vấn đề sự việc theo hướng đa chiều, đủ mọi góc độ và cân bằng nhất khi review về 1 chủ đề nào đó hoặc áp dụng nó vào công việc hiện tại.

Tất cả những người bạn hữu duyên ở mọi lĩnh vực đều có chung 1 điểm là họ luôn có niềm yêu thích hướng đi trong công việc mà họ đang làm hoặc ấp ủ dự định nhắm tới mục tiêu cao hơn, tất cả họ đều làm mình rất khâm phục. Ngay cả 1 em học sinh, hay sinh viên cũng vậy. Có thể cái mong muốn họ ở mức độ còn thô sơ, nhưng nội lực họ thì rất là tiềm năng. Chỉ cần gặp đúng Mentor phù hợp, đúng thời điểm và môi trường thuận duyên là trước sau gì cũng có ngày lên "sân khấu" ^^ .

Okay, giờ chúng ta sẽ vào vấn đề chính. Trong phạm vi IT , thì newbie là 1 từ dành cho người mới bắt đầu. Nhưng theo mình thì nên đổi thành từ Beginner thích hợp hơn. Hoặc từ Rookie cũng được mà từ này hay dùng trong Army. Tuy nhiên để phù hợp bối cảnh thì cứ dùng từ Newbie vậy. Dù Newbie hay Expert gì thì cũng xin cho mình gửi lời tán dương vì các bạn đã làm phong phú cho cuộc sống này thêm hài hòa và tốt đẹp nha.

Cấp độ Newbie mình thống kê có 4 levels như sau:

IT Newbie - Level Pre-Advanced

IT Newbie - Level Intermediate

IT Newbie - Level Rookie

Và 1 dạng IT Newbie Level- Exceptional - đây là những bạn không nằm trong bảng xếp hạng trên, giống như là định mệnh sắp đặt, họ không tốn nhiều sức lực để theo đuổi, mà theo thời gian thì con đường họ đi đưa họ tới Level Expert chuyên gia hồi nào không hay mà ngay cả họ cũng không biết mình đạt như vậy nữa.

Nói theo phong tục VN mình là câu " Có Phước thì sẽ có Phần - Hay không bằng may mắn " . Mà may mắn thì rõ ràng các CEO tiếp xúc với mình đều thừa nhận chiếm tới 30% trong công việc kinh doanh của họ.

----------------------------------------------------------------------

Bây giờ thì phân tích từng Level nha:

IT Newbie - Level Pre-Advanced:

Đây là những bạn đã vững ở 1 lĩnh vực khác ngoài IT, hoặc nhánh khác trong IT. Ví dụ là thành viên online Class bên mình có nhiều bạn đang là software engineer bên US theo học.Điểm chung những bạn này là rất hiểu bản thân họ cần gì, muốn gì, tự xây dựng được lộ trình riêng phù hợp cá tính họ luôn.

Các câu hỏi họ đặt rất chuyên môn, nhưng thân thiện và họ không bị tác động bởi nhiều ý kiến khác về điểm họ cần đạt mục tiêu.

Các bạn này rất biết chọn lọc Mentor để tư vấn, và thường hiếm thấy hoạt động trên Social Network. Mà chỉ âm thầm chọn lọc thông tin trên Quora, Discord,....etc

Do đã thành công ở lĩnh vực khác, nên khi chuyển hướng sang IT thì họ biết tận dụng ưu thế của họ để tự design 1 shortcut rút ngắn thời gian tự đào tạo theo hướng Work smarter, not harder.

Bên cạnh đó họ hay viết blog chia sẻ và hỗ trợ những bạn bè hữu duyên khi tình cờ họ thấy ai đó gặp sự cố như họ đã từng bị.

Newbie dạng Advanced này coi lạnh lùng, ít nói nhưng khi tiếp xúc thì rất thân thiện, thoải mái và nhiệt tình.

---> Tóm lại level dạng này là chỉ cần Mentor từng trải trong lĩnh vực họ đang tiếp cận, hiểu tâm lý để tư vấn là họ lên thẳng Expert luôn, rất gọn gàng. Vào thẳng luôn không cần trải qua mức Intermediate hay Rookie.

-------------------------------------------------------------------------

IT Newbie - Level Intermediate

Những bạn thuộc cấp độ Intermediate này căn bản là cũng thành công trong 1 nhánh nhỏ của IT hoặc mảng khác.

Tuy nhiên Mindset vẫn còn bị vướng nhẹ mindset suy nghĩ ra khỏi cái hộp. Không phải là họ không biết mà đôi khi do môi trường công việc họ cố định và ổn định làm cho việc dấn thân ra khỏi vùng safe zone của họ bị chậm lại và ít thu hoạch được nhiều theo thời gian.

Họ vẫn còn phân vân giữa ý kiến của họ và ý kiến của các chuyên gia đi trước. Chưa quyết đoán được hướng đi đó là có chắc ăn không và cần thêm thời gian để suy nghĩ và nghiên cứu.Những bạn này có thế mạnh lớn nhưng họ chưa biết khai thác tiềm năng. Đôi khi họ lại không tin họ có năng lực tiềm ẩn mạnh như vậy nữa mà không chịu xài, uổng.

Những bạn này ít chơi Quora, hay Discord hay follow Twitter của các chuyên gia nước ngoài.... và thường thấy các bạn này qua các câu hỏi căn bản đến nâng cao mang tính tò mò trên các group FB.Kỹ năng mà nhìn nhận đa chiều và hiểu rõ bản chất vấn đề, đặc biệt là chọn lọc thông tin thì đa phần họ theo khuynh hướng số đông hơn là cá nhân "con tim" mách bảo.

---> Tóm lại level dạng này là chỉ cần họ yên tĩnh và viết ra được các điểm mạnh, yếu của mình. Rồi tự so sánh với các hướng đi họ dự tính có phù hợp không ? có đạt được mong muốn của họ liên quan đến các vấn đề khác hay không ? Cuối cùng cần 1 Mentor động viên và ủng hộ quan điểm của họ là cũng có ngày các bạn này thành công và ....lên "sân khấu" ^^ . Nhanh lắm, thiệt....

----------------------------------------------------------------------

IT Newbie - Level Rookie

Điểm chung của các bạn này là ham học hỏi, thấy tài liệu gì liên quan cũng download, và ổ cứng lúc nào cũng hơn 100GB data pdf, video tutorials sưu tầm. 1 thói quen rất là dễ thương.Hoạt động rất tích cực trên Social Media thông qua việc thảo luận, hỗ trợ nhau. Tâm lý luôn muốn đánh nhanh thắng nhanh.

Tuy nhiên là kỹ năng phân tích để chọn lọc Mentor và Materials phù hợp với hướng phát triển của mình thì đa phần là ở mức tiềm năng, chưa khai thác được.Vẫn còn theo ý kiến số đông , chưa cân bằng được lại quan điểm cá nhân của mình. Vẫn chưa kích hoạt được giác quan thứ 6.

Mấy bạn này rất dễ bị xoay lập trường. Chỉ cần họ đang học theo 1 công cụ nào đó mà bị người khác chê nhẹ 1 cái là họ tụt mood và nản chí liền. Trong khi cái họ học thì lại do cả 1 đội ngũ chuyên gia bảo mật nước ngoài và cả 1 cộng đồng lớn trên thế giới support. Mà điểm này thì họ lại không dành thời gian để tìm hiểu. Vì họ bị vướng vào ý kiến số đông nhận xét theo cảm tính.

---> Tóm lại level dạng này thì nếu không áp lực thời gian, thì cứ thoải mái trải nghiệm từng phần các nhánh trong lĩnh vực họ quan tâm cũng được. Từ từ theo thời gian thì cũng sẽ ra được con đường phù hợp. Bởi vì chân lý nước chảy đá mòn, đi hoài cũng thành đường là đã được chứng minh. Nên bạn nào trong level này cứ yên tâm mà phát triển nha.

--------------------------------------------------------------------------

(*) Bây giờ là nói về dạng IT Newbie Level- Exceptional -> dạng này là ngoại hạng, không nằm chung 3 cấp bậc trên.

Dạng này cũng không cần năng khiếu, hay dự tính chuyên nghiệp gì, theo thời gian họ thành Expert rất ổn định trong 1 tổ chức tầm Government hoặc tập đoàn tư nhân bên ngoài.Họ cũng có năng lực riêng, tuy nhiên họ cũng không cần cố gắng mà vẫn đạt mục tiêu theo hướng tích cực. Kiểu như May mắn sát cánh với họ vậy các bạn.

Tính cách những bạn này cực kỳ hiền lành, dễ thương. Họ không hoạt động trên Social Network hay follow các chuyên gia nước ngoài.Đa phần là họ rất yêu sách, và thích sự đào tạo bài bản thông qua các bằng cấp quốc tế mang tính thực tế của các tập đoàn IT và tổ chức uy tín trên thế giới.

Mình sẽ ví dụ 1 trường hợp thực tế về 1 người bạn rất thân của mình trong dạng Exceptional bên dưới như sau:

Bạn mình là tốt nghiệp kỹ sư ngành môi trường của ĐH Bách Khoa. Thời đó ai mà học ngành này thì đa phần bị XH xem thường, nhưng bạn mình không quan tâm, anh ta chỉ cần vô được ĐH rồi sau đó lập band nhạc Rock đi hát ở các tụ điểm như là Đầm Sen Park, phòng trà.....Ban ngày thì cúp cua chơi game.

Học hành ra trường vừa xong, thì được qua USA định cư. Qua đó thì học đại học ngành IT không nổi do vốn tiếng anh bằng 0 . Rồi đùng 1 cái gia nhập quân đội Mỹ. Chọn khâu lính hậu cần thôi. Trong thời gian làm cho US Army thì anh ta cải thiện được vốn tiếng anh giao tiếp, và được cơ quan cho đi học mấy course nhỏ về chuyên môn mà anh ta ghi trong form mong muốn.Làm được vài năm, thì lập gia đình. Tiếp tục tin vui là được cho học miễn phí Master - Thạc sĩ về IT tại đại học Maryland.

Bây giờ vô biên chế làm sĩ quan quân đội Mỹ dạng Officer văn phòng ổn định. Sáng làm, chiều về vui vẻ với 2 đứa con gái và cô vợ cũng người VN xinh xắn.

-------------------------------------------------------------------------

Như vậy là bạn đã hiểu rõ là Level Newbie hơn Expert điểm nào rồi phải không ? đây là câu hỏi mở có nhiều hướng trả lời. Bạn nào có được câu trả lời rõ ràng thì xin chúc mừng.

--> Tức là Newbie mà từng trải qua nhiều lĩnh vực thì khi họ tập trung vào 1 cái duy nhất so với 1 anh Expert chỉ biết 1 lĩnh vực sẽ bị vượt qua trong chốc lát. Tuy nhiên do có kỹ năng và kinh nghiệm, cộng mức độ trầm lặng nên đẳng cấp của các Expert dạng Guru 1 lĩnh vực này sẽ luôn ở mức rất ổn định. Nói theo hướng dễ hiểu là ngựa chạy đường dài mới biết ngựa hay. Cũng như là uy tín và độ tin cậy vẫn được ưu tiên hơn. Newbie dạng xuất xắc cũng cần thời gian để chứng minh trong khi Expert thì không cần.

Sau tất cả, thì bảng xếp hạng Newbie mình thống kê chỉ dựa trên trải nghiệm và kinh nghiệm thực tế của mình.

Dù bạn ở level nào nữa thì xin nhận mình 1 cái bắt tay ngưỡng mộ vì đã mạnh dạn dấn thân vào con đường bạn đang chọn. Không những IT mà bất cứ lĩnh vực nào mình cũng xin gửi lời thán phục tài năng của các bạn.

Chân thành thực sự.

Khoa NT